साबुन पानीले हात धोए जोखिम कम

कोरोना भाइरस संक्रमणको त्रास बढिरहेको बेला मास्क तथा ह्याण्ड सेनिटाइजर नपाउँदैमा नआत्तिनुहोस् । चिकित्सकका अनुसार कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट जोगिने सबैभन्दा राम्रो र प्रभावकारी उपाय नै नियमित साबुन पानीले मिचिमिचि हात धुने नै हो ।

शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल रिसर्च युनिटका संयोजक डा. शेरबहादुर पुनका अनुसार संक्रमणबाट जोगिने सबैभन्दा सजिलो उपाय नै साबुन पानीले हात मिचिमिचि धुने नै हो । डा.पुन भन्छन्, ‘साबुन पानीले हात धुनु पर्ने सन्देश पु¥याउन नसकिएको हो की ? साबुन पानीलाई वेवास्ता गरिएको हो ? यतिबेला हारालुछ त साबुनको हुनु पर्ने हो ।’

मास्क र स्यानिटाइजरको प्रयोग पनि संक्रमणको रोकथामका लागि महत्वपूर्ण मानिन्छ । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)ले पनि नियमितरूपमा साबुन पानीले हात धुने कार्यबाट कोरोनाका भाइरसको संक्रमणबाट जोगिने उपाय मध्येमा पहिलो प्राथमिकता राखेको छ । घर, विद्यालय, कार्यालयलगायत सार्वजनिक स्थानमा साबुन पानीको सहज उपलब्धता गराए सबैभन्दा प्रभावकारी हुने डा.पुनको भनाइ छ । ‘मास्क र स्यानिटाइजरको सहज उपलब्धता छ भने प्रयोग गर्नु ठिकै छ । तर, दसौं गुणा महंगो मूल्य तिरेर खरिद गर्दा पुरुषार्थ गरेजस्तो ठान्नु आवश्यक छैन । तर, यसको अर्थ मास्क र ह्याण्ड स्यानिटाइजर प्रयोग नगर भन्न खोजेको पनि होइन ।’

कोरोना भाइरसलगायतका अन्य संक्रमणबाट जोगिन सर्वोत्तम उपाय नै नियमितरूपमा मिचिमिचि हात धुनु हो ।

दिनचर्याका क्रममा विभिन्न गतिविधिमा संलग्न भइएको हुन्छ। विभिन्न स्थान एवं वस्तुलाई छोइएको हुन्छ । शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका प्रवक्ता एवं सरुवा रोग विशेषज्ञ डा.अनुप बास्तोला भन्छन्, ‘ विभिन्न ठाउँमा छोएको हातले आँखा मिच्ने वा मुख तिर लगिएको हुन सक्छ । कुनै पनि वस्तु छोइसकेपछि मिचिमिचि साबुन पानीले हात धोए हुन्छ ।’ यदि पानीको अभाव छ र हात हुने अवस्था छैन भने मात्र स्यानिटाइजरको प्रयोग गर्न सकिने डा. बास्तोलाले बताए ।

डा. बास्तोलाका अनुसार, घर वा अफिसमा बसिरहेको तथा समुदायमा घुलमिल भइरहेको अवस्थामा खोकी लागिरहेको व्यक्तिले मास्क लगाउनुपर्ने बताउँछन् । ‘खोकी रहेको वा ज्वरो आइरहँदा पनि अन्य व्यक्तिसँग घुलमिल भइरहेको व्यक्तिले मास्क लगाउनु पर्छ। रोग नसार्ने कर्तव्य निभाउनु पर्ने व्यक्तिले मात्र मास्क लगाए पुग्छ’, डा. बास्तोलाले भने ।

शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालको रिसर्च युनिटका संयोजक पुन भन्छन्, ‘मास्क र हेल्थ स्यानिटाइजरको प्रयोगले संक्रमणलाई शत प्रतिशत जोगिने पनि होइन । साबुन पानीले मिचिमिचि हात धुने कार्यलाई वेवास्ता गर्न खोजिएको हो की जस्तो लागिरहेको छ ।’